Тэнгэрээс орох борооны дусал бүр, аягалан уух ус болгон чинь шив шинэ гэж чи бодож байж магадгүй. Гэвч энэ ус үргэлж оршсоор ирсэн, усны эргэлтийн нэг хэсэг юм шүү дээ.
Усны мөчлөг гэж юу вэ?
Усны мөчлөг гэж юу вэ? Би үүнийг амархан хариулж чадна. Ус мөчлөг нь гидрологийн цикл гэж нэрлэгддэг бөгөөд Дэлхий дээр, түүнээс дээш ба түүнээс дээшхи усны урсгалын тухай өгүүлдэг. Дэлхийн ус байнга хөдөлгөөнд ордог бөгөөд шингэн нь уур, мөс рүү буцаж эргэж, мужуудыг байнга өөрчилж байдаг. Усны мөчлөг нь хэдэн тэрбум жилийн туршид оршин байсан бөгөөд Дэлхий дээрх бүх амьдрал нь үргэлжлүүлэн ажиллахаас хамаардаг.
Дэлхий дээрх ус хаана байна вэ? Эртний Дэлхий хайлсан магма байсан боловч бүх шаварлаг байсан. Магма хөрс усыг шахахад агаарт ууршдаг. Цаг хугацаа өнгөрөх тусам, байгаль орчны доройтол. Зарим ус нь астероид болон сүүлт одны ирдэг.
Насанд хүрэгчид, ахлах сургуулийн усны эргэлт
- Нарны илч усны эргэлтэд чухал шаардлагатай эрчим хүчийг хангаж өгдөг.
- Нар далай тэнгисийн усыг ууршуулдаг.
- Үл үзэгдэх усны уур агаар мандалд дэгдэж хүйтэн агаарт гарна.
- Усны уур конденсацид орж үүл болно.
- Галт уулаас савсах уурнаас үүл бий болно.
- Агаарын урсгал үүлсийг дэлхийн өнцөг булан тийш зөөнө.
- Агаарын урсгал үүлсийг дэлхийн өнцөг булан тийш зөөнө.
- Хүйтэн уур амьсгалтай газарт хур тунадас цас, мөс, мөсөн гол болон хуримтлагддаг.
- Цас хайлж урссаар гол мөрөн, далай тэнгист нийлэх юм уу газарт шингэдэг.
- Мөс заримдаа хайлалгүйгээр шууд агаарт ууршихыг сублимаци гэнэ.
- Газарт орсон хур бороо гадаргаар урссаар гол мөрөн, нуур, далай тэнгисийг усаар тэтгэнэ.
- Борооны ус газарт шингэн доош нэвчиж, хангалттай гүнд хүрч чадвал газрын доорх усыг тэжээдэг.
- Гол нууруудын ус газарт нэвчинэ.
- Татах хүч, даралтын нөлөөгөөр ус газар дор шилжин хөдөлж байдаг.
- Газрын гадаргад ойр орших гүний усыг ургамлууд шингээн авдаг.
- Газрын доорх ус гол нууруудыг тэжээхээс гадна булаг, рашаан болон газрын гадаргад урсан гардаг.
- Ургамал газрын доорх усыг шингээн авч, навчаараа дамжуулан ууршуулдаг.
- Газрын доорх усны зарим нь газрын бүр гүнд очдог ба тэндээ их уддаг.
- Газрын доорх ус далай тэнгис рүү урсан очиж усны эргэлтийг үргэлжлүүлдэг.
Mongolian translation by Tsenguun Tumurkhuyag
Усны мөчлөгийн диаграм ба зураг:
- Overview
Тэнгэрээс орох борооны дусал бүр, аягалан уух ус болгон чинь шив шинэ гэж чи бодож байж магадгүй. Гэвч энэ ус үргэлж оршсоор ирсэн, усны эргэлтийн нэг хэсэг юм шүү дээ.
Усны мөчлөг гэж юу вэ?
Sources/Usage: Public Domain.Усны мөчлөг гэж юу вэ? Би үүнийг амархан хариулж чадна. Ус мөчлөг нь гидрологийн цикл гэж нэрлэгддэг бөгөөд Дэлхий дээр, түүнээс дээш ба түүнээс дээшхи усны урсгалын тухай өгүүлдэг. Дэлхийн ус байнга хөдөлгөөнд ордог бөгөөд шингэн нь уур, мөс рүү буцаж эргэж, мужуудыг байнга өөрчилж байдаг. Усны мөчлөг нь хэдэн тэрбум жилийн туршид оршин байсан бөгөөд Дэлхий дээрх бүх амьдрал нь үргэлжлүүлэн ажиллахаас хамаардаг.
Дэлхий дээрх ус хаана байна вэ? Эртний Дэлхий хайлсан магма байсан боловч бүх шаварлаг байсан. Магма хөрс усыг шахахад агаарт ууршдаг. Цаг хугацаа өнгөрөх тусам, байгаль орчны доройтол. Зарим ус нь астероид болон сүүлт одны ирдэг.
Sources/Usage: Public Domain.Усны эргэлтийн тухай сургуулиудадАНУ-ын Геологийн хүрээлэн болон НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллагаас сургуулиудад зориулан энэхүү усны эргэлтийн тайлбарт зургийг бэлтгэв.
Sources/Usage: Public Domain.Насанд хүрэгчид, ахлах сургуулийн усны эргэлт
- Нарны илч усны эргэлтэд чухал шаардлагатай эрчим хүчийг хангаж өгдөг.
- Нар далай тэнгисийн усыг ууршуулдаг.
- Үл үзэгдэх усны уур агаар мандалд дэгдэж хүйтэн агаарт гарна.
- Усны уур конденсацид орж үүл болно.
- Галт уулаас савсах уурнаас үүл бий болно.
- Агаарын урсгал үүлсийг дэлхийн өнцөг булан тийш зөөнө.
- Агаарын урсгал үүлсийг дэлхийн өнцөг булан тийш зөөнө.
- Хүйтэн уур амьсгалтай газарт хур тунадас цас, мөс, мөсөн гол болон хуримтлагддаг.
- Цас хайлж урссаар гол мөрөн, далай тэнгист нийлэх юм уу газарт шингэдэг.
- Мөс заримдаа хайлалгүйгээр шууд агаарт ууршихыг сублимаци гэнэ.
- Газарт орсон хур бороо гадаргаар урссаар гол мөрөн, нуур, далай тэнгисийг усаар тэтгэнэ.
- Борооны ус газарт шингэн доош нэвчиж, хангалттай гүнд хүрч чадвал газрын доорх усыг тэжээдэг.
- Гол нууруудын ус газарт нэвчинэ.
- Татах хүч, даралтын нөлөөгөөр ус газар дор шилжин хөдөлж байдаг.
- Газрын гадаргад ойр орших гүний усыг ургамлууд шингээн авдаг.
- Газрын доорх ус гол нууруудыг тэжээхээс гадна булаг, рашаан болон газрын гадаргад урсан гардаг.
- Ургамал газрын доорх усыг шингээн авч, навчаараа дамжуулан ууршуулдаг.
- Газрын доорх усны зарим нь газрын бүр гүнд очдог ба тэндээ их уддаг.
- Газрын доорх ус далай тэнгис рүү урсан очиж усны эргэлтийг үргэлжлүүлдэг.
Mongolian translation by Tsenguun Tumurkhuyag
- Multimedia
Усны мөчлөгийн диаграм ба зураг: